Olgu Nedir? Temel Özellikleri ve Örnekleri Nelerdir?

Olgu, bilimsel verilerle ispatlanmış, kolayca anlaşılabilen ve tam olarak ne olduğu bilinen objektif olay ve düşünceler olarak tanımlanır. Bu kavram Türkçe bir sözcük olup “vakıa” olarak da geçer.

Olgu Ne Demek?

Olgu sözlük anlamı olarak, bir takım olayların dayandığı sebepler ya da bu sebeplerin yol açtığı vakıalardır ve gözlem ürünleridir. Yani yaşadığımız dünyada elde ettiğimiz tüm verilere denilebilir. Beklenen eylemelerin hepsi birer olgudur ve olgunun oluşturduğu tüm bu vakalar “olay” olarak adlandırılır.

Olgu’nun Temel Özellikleri Nelerdir?

Bu kavram, birçok alanda karşımıza çıkar. Örneğin, bilimsel , edebi, matematiksel, felsefi ve tarihsel gibi. Bu kavramın temel bazı özelliklerinden bahsedecek olursak;

Bir süreci belirtir
Nesnel ve tarafsızdır
Yoruma kapalıdır
Somut olaylardır
Bilimsel bilgilerle desteklenmiştir
Gözleme dayalıdır
Herkes tarafından kabul edilmiştir
Objektiftir
İrade(istenç) dışıdır

Olgu Örnekleri

Olgu, zaman içinde uzun bir sürede gerçekleşmiş vakıalardır. Bunun için olgu kavramını daha iyi anlamak için vereceğimiz örnekler size yardımcı olacaktır.

Örneğin;

Fetih hareketleri, nüfusun artışı ve insanın gelişimi birer olgudur. Bunu açacak olursak; 1453 yılında İstanbul Fethi gerçekleşmiştir. Bu cümle olgu değil olay cümlesidir. Olgu diyebilmemiz için cümleyi şöyle kurmamız gerekir. İstanbul fethi için hummalı bir çalışma yapıyorlar.

İkinci bir örnek verirsek;

Anadolu Türkler tarafından 1071 yılında fethedilmiştir. Bu cümlede bir olaydır. Çünkü başka bir tarihte de olabilirdi. Ancak Anadolu’nun Türkleşmesi dersek bu bir olgu olur. Bunun nedeni ise belli bir zaman diliminde gerçekleşmiş olmasıdır.

Türkiye’nin çağdaşlaşması
Bebeğin anne karnında günden güne büyümesi
Balkanların Türk yurdu haline gelmesi, gibi örnek çoğaltılabilir. Burada dikkat etmemiz gereken şey; olgunun belli bir zamana yayılması, belli bir süreden söz edilmemesi ve daha soyut olmasıdır.

Olgu Ve Görüş Arasındaki Farklar

Görüş, kişiden kişiye değişebilen ve kişinin bireysel düşüncelerini, beğenilerini ve fikirlerini yansıtan cümlelerdir. Olgu ise herkes tarafından doğruluğu kabul edilmiş ve bilimsel olarak kanıtlanmış olaylardır.

Bu nedenle olgu ve görüş arasında çok büyük farklar olduğunu söyleyebiliriz. Olgu ve görüş arasındaki farkları şu örnek cümleler daha iyi kavramamız mümkün:

Görüş cümleleri;

Sinema tiyatrodan daha eğlencelidir.
Çilek kirazdan daha lezzetlidir.
Papatyalar lalelerden daha güzeldir.
En kolay ders matematik dersidir, gibi cümleler birer görüş cümleleridir. Çünkü bu olaylar herkes için doğru kabul edilmez ve kişisel beğenilere göre değişikli gösterir.

Olgu Cümleleri;

Türkiye’nin en büyük gölü Van Gölü’dür.
Üçgenin iç açılarının toplamı 180 derecedir.
Türkiye iç tarafı denizlerle çevrili bir yarım adadır,

gibi cümleler de birer olgu cümlesidir. Çünkü bu veriler kişiden kişiye değişmez ve herkes tarafında tek doğru olarak kabul edilmiştir.

Olgu Ve Olay Arasında Ne Gibi Farklar Vardır?

Hayat içerisinde kısa bir süre içinde tek tek olup biten tüm değişmelere olay ya da “vaka” denir. Olgu ise benzer türdeki olayları bir bütün olarak anlatan kavramlardır. Olgular olaya göre daha soyut ve geneldir. Olguda belli bir yer ve zamandan söz etmek mümkün değildir. Olayda ise, başlangıç ve bitiş tarihlerinin kesin ve net bir şekilde bilinmesidir. Olgu (vakıa) ve olay (vaka) arasındaki diğer farkları şöyle ifade edebiliriz;

Olgu, olayların sonucundan çıkarken, olayların kendine has özellikleri vardır.
Olaylar somut bilgiler içerir, halbuki olgu soyut, sürekli ve genel bilgileri içermektedir.
Uzun bir zamanda gerçekleşir, olay ise kısa süre içinde olabilir.

Olgu Kelime Anlamı TDK

Türk Dil Kurumuna göre (TDK) Türkçe isim kökenli olan bu sözcük, belli olayların dayandığı sebep veya bu sebeplerin ortaya çıkardığı sonuçlardır.

Olgular deneyle kanıtlanmış ve herkes tarafından kabul edilmiştir. Edebi olgu ise, edebi eserleri oluşturan durum, davranış ve eylemlerdir.

Tarihsel Olgu Ne Demek?

Tarihsel açıdan tanım, yazımızın başında ifade ettiğimiz tanımdan biraz farklıdır. Şöyle ki; tarihsel olguda olaylar daha genel ve soyuttur. Buna göre; yakın geçmişte yaşanmış ve birbirine bağlantılı olan olaylar zincirinin, o dönemin insanlarını, ekonomik, kültürel, sosyal ve bireysel olarak etkilenmeleri birer olgudur. Ve bu olguların tarihçiler tarafından belirlenmiş bir başlangıç ve bitiş tarihleri yoktur. Ancak tüm tarihçiler tarafından kabul edilmiş bu olgular, tarihin yan dallarından destek alınarak yorumlanmış ve böylece “tarihsel olgu” olarak adlandırdığımız kavram ortaya çıkmıştır.

Felsefede Olgu Ne Demek?

Filozoflara göre biraz daha farklı yorumlanmaktadır. Felsefi açıdan kavramın ne olduğunu öğrenmek için Pozitvist bir düşünür olan Auguste Comte’un görüşlerini incelememiz gerekir. Comte ve diğer olgucu filozoflar bizim “algı” olarak bildiğimiz terim “olgu” olarak kabul ederler. Bu filozoflar, duyularımız ve algılarımız dolaysız verilerdir ve sadece bunları incelemekle yetinmemiz gerektiğini savunurlar.

Felsefe olguyu gerçekleşmiş olan her şey, “olam ve olaylar” ın hepsini olgu olarak kabul eder. Oldu kavramı bu iki deyimden daha kapsamlı ve geniştir aynı zamanda ikisinide içinde barındırır. Olam zaman ve yer özellikleriyle ele alınarak, tüm yer özelliklerinden sıyrılmış olan her şeye olgu gözüyle bakılır. Bundan dolayı da, olanaklı, düşünsel ve tasarımsal kavramlarıyla zıt anlamlıdır. Çünkü bu kavramlar henüz gerçekleşmemiş, gerçekleşmesi olası, mümkün veya muhtemel olarak düşünülmektedir.

Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; örneğin bir savaşı düşünün. Savaş gerçekleşmiş olduğu için olgu, soyut olarak olay ve belli bir yer ve zamanda geçmesinden dolayı da olam’dır.