Tekamül Nedir? Fenni, Sosyal ve Dini Yönden Tekamül İncelemesi
"Tekamül ne demek yada nedir?" sorusu hem fenni hem sosyal hemde dini bilimlerin cevabını aradığı bir husustur.
TDK’ya göre tekamül olgunlaşma, gelişim ve evrim anlamlarını ifade etmekte olup, kelime kavramı olarak gelişip olgunlaşma manasına gelmektedir. Hem sosyal bilimlerin hemde dini bilimlerin literatüründe kullanılmasının sebebi tekamül kavramının kelime manasından kaynaklanmaktadır.
Dolayısı ile İslam Dininde özellikle Kur'an-ı Kerim'de bu kavramın ifade ettiği mana ile evrimcilerin bu kelimeye biçtikleri mana birbirinden çok farklıdır. Daha doğrusu birbiri ile hiçbir bağıntısı yoktur. Aynı durum sosyal bilimlerin bu kavrama biçtiği mana içinde geçerlidir.
Tekamül ve Evrim
Şuan bütün bilimlerin cevabını aradığı en temel konuların başında şu gelmektedir: bu kainat ve dünya nasıl var oldu? İnsan ve diğer bütün canlılar nasıl var oldu yada yaratıldı. Önceki yüzyılda evrimcilerin bu konuya verdikleri cevap günümüzde bütün bilim adamlarını güldürmekte ve tam bir saçmalık olduğu bilimin kanıtları ile ortaya çıkmıştır.
Evrimcilerin sonradan nasıl var olduğunu açıklayamadığı bu kainat ve dünyada önce atomlar birbirini bulmuş ve en küçük maddeyi meydana getirmiştir. (Not: Bir hücrede kaç adet atom olduğunu hemen internetten bakmalısınız!). Sonra bu hücreler birleşmiş ve herhangi bir canlı meydana gelmiş. Sonra taş olan ve toprak olan bu alemde nefes alıp verebilen canlılar zaman içinde yavaş yavaş meydana gelmiş. Ardından da bu canlılar gelişe gelişe ilerleye ilerleye (temakül kavramında ki gelişme, olgunlaşma yani) bugünün bütün canlılarını var etmiş.
Yani biz insanların geçmişteki ataları birer soluncanmış. Bu solucanlar gelişmiş ve yılan olmuş. Sonra bu yılanlardan bazılarının kanatları çıkmış ve kuş olmuş. Kimisinin de ayakları olmuş ve insan yada hayvan olmuş vs.
Örneğin İnsan maymundan gelişerek oluşan bir varlıkmış. Ancak ne hikmetse bu inanç sisteminde bütün canlı türleri arasında ara varlıklar neden yok. Ayrıca neden bir tek insan da akıl var ve neden sadece insan konuşabiliyor. Günümüzün fenni bilimleri evrim teorisini tamamen reddetmiş ve bir safsatadan ibaret olduğunu kanıtlamıştır.
Evrimcilerin tekamül kavramını kullanmasının sebebi: Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi evrim teorisinde herhangi bir canlı gelişerek ve olgunlaşarak üst basamak bir canlı türüne geçiyormuş. Bu gelişme ve olgunlaşma tekamül kavramı ile de ifade edildiği için evrim teorisyenleri bu kavramı da bazen kendi teorilerini ifade etmek için kullanmaktadır.
İslam Dininde Tekamül Kavramı
Herhangi bir fenni olayın gerçekleşmesi için takip etmesi gereken tabiat kanunları vardır. Suyun kaynadıktan sonra buharlaşması bir kanundur. Yada soğuyan havada suyun yeniden yeryüzüne inmesi Allah'ın yarattığı bir kanundur. Yine bir kavunun oluşması için önce kavun çekirdeğinin toprağa girmesi, akabinde bu tohumun toprak altında olgunlaşması, bitkisinin dışarı çıkması, bitkiden çiçek çıkması ve çiçeklerin birer birer kavun olması tekamülü ifade eder.
Ancak bu ilerleme evrim teorisindeki gibi kavunun da gelişerek başka bir bitki hatta canlı türüne geçmesini ifade etmez. Çünkü evrim bu kavun çekirdeğinin de gelişerek başka canlı türlerine dönüşmesi gerektiğini savunmaktadır.
İslam inancına göre bu kavramın aynı zamanda tasavvuf boyutu da olup, insanın takva anlamında gelişerek olgunlaşmasını da ifade eder.
NOT: Aslında bu kelimenin ifade ettiği mana gelişme, olgunlaşma vs. Dolayısı ile bu kavramı bu kelime manalarını ifade eden her şeyde kullanabiliriz.
İslam inancına göre bir insanın tekamül süreçleri
Önce anne ve babanın cinsel birlikteliği gereklidir. Bu birliktelik ardından sperm hücresinin yumurtalıkları döllemesi gerekir. Döllenen yumurta embriyoya dönüşür. Sonra anne kanında 40 haftalık gelişme ve olgunlaşma süreci olur. Ardından bebek dünyaya gelir. İlk aşamada tamamen aciz bir varlıktır. Zaman içinde gelişir büyür ve çocuk olur. Genç bir insan olur ve sonra yavaş yavaş yaşlanır. Akabinde ölür.
Gördüğünüz gibi bir insanın bu evreleri tamamen tekamül sürecidir. Ancak bu süreçlerin hiçbirisinin evrim ile alakası yoktur. Bu süreçler Allah'ın var ettiği kanunlar üzerine kuruludur.
Ruhsal Anlamda Nasıl Tekamül Edilir (Yoga İnancında)?
Eskiden pek çok keşiş ruhlarını arındırabilmek için kalabalıklardan uzak, dünyanın ücra köşelerine gider ve inzivaya çekilirdi. Ancak günümüz dünyasında bu kadar karmaşa varken ve yaşam mücadelesi ön planda iken dünyevi dertleri unutmak ve bir kenara atmak mümkün değildir. Zaten tekamülün aslı ruhsal durumlardan çok dünyevi sınavlar ve derslerle mümkündür. Bu nedenle tekamülün ilk kısmı devamlı karşılaştığımız olayları gözlemlemek ve neden başımıza gelmiş olabileceklerini düşünmektir. Ancak bu şekilde sürekli tekrarlanan olaylar döngüsü kırılır ve yeni deneyimler yaşayabiliriz.
Herkesin tekamül süreci farklıdır. Benzer deneyimler yaşayan ya da aynı sorunlarla karşılaşan kişilerin olayları yorumlama ve olgunlaşma aşamaları aynı değildir. Tekamül sürecinde kendini gözlemlerken yargılamadan olaylara yaklaşmak, sevmeyi öğrenmek, olumlu düşünmek, affedebilmek ve şefkatli olabilmek gibi erdemler öğrenilir.
Yargılamamak
Eskilerin bir lafı vardır; “yargılarsan seni de yargılarlar.” Bu lafla anlatılmak istenen kimsenin kimseyi yargılama hakkının olmadığıdır. Eğer birinde bir kusur görüyorsanız öncelikle kendinize bakmanız gerekir. Siz kusurluysanız başka birinde kusur bulmaya çalışmanız anlamsızdır. Yargılama yapacaksanız öncelikle kendinize bakmanız gerekir. Kendinizdeki kusurları fark edip onları geliştirmeye çabalamak, başkalarının kusurlarıyla ilgilenmekten çok daha faydalıdır.
Yargılama eylemi bırakıldığı takdirde kişinin hem kendine hem de başkalarına olan saygısı artar. Eleştirmek yerine yapıcı bir dille önerilerde bulunmak iki taraf için de olumlu sonuçları oluşturacaktır.
Şefkatli olmak
Genellikle şefkat ile acıma duygusu birbirine karıştırılır. Ancak iki kavram birbirinden oldukça farklıdır. Şefkat duygusu gelişmeyen kişilerin empati yetenekleri azalır ve tekamül süreçleri uzar. Şefkat ve sevgi birlikte var olurlar. Sevmediğinizde şefkat de gösteremezsiniz.
Sevgi
Mistik öğretilerin çoğunda sevgi, evrenin yaratılma amacı olarak gösterilir. Koşulsuz ve çıkarsız sevginin öğrenilmesi tekamülün başlıca şartıdır. İnsanlara, hayvanlara ve doğaya karşı sevgi hissetmeyen kişilerin ruhlarında bir parça her zaman eksik kalır. Sevginin oluşabilmesi için kişinin kendini sıkı bir şekilde gözlemlemesi, duygu ve düşüncelerinin farkında olması, çevresine karşı farkındalık geliştirmesi gerekir.
Affetmeyi öğrenmek
Hakkı yenen bir kişinin affetmesi oldukça zordur. Ancak affetmeyi öğrenmedikçe içimizdeki negatif duygulardan arınmamız mümkün değildir. Bu duygular bir zehir gibi ruhu kemirmeye devam edecek ve tekamül sürecini olumsuz etkileyecektir.
Affetmek bir nevi yol açmaktır. Olumsuz duyguların ve düşüncelerin gitmesine, vücutta tıkanıklık yapmalarını engellemeden akmalarına izin vermektir. Affettiğiniz anda ilişkileriniz güçlenir ve sağlıklı ilişkiler kurmaya başlarsınız. Affettiğiniz kişi ile aranızda geçen tüm enerjisel bağlar kırılır ve ona benzeyen kötü enerjili kişileri hayatınıza çekmemiş olursunuz.
Affetmeyi öğrenebilmek için pek çok teknik vardır. Reiki, NLP ve meditasyon bu yöntemlerden yalnızca bir kaçıdır. Kendi kendinize bunu başaramayacağınızı düşünüyorsanız bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Olumlu düşünmek
Olumlu düşünmek çoğu zaman yanlış anlaşılan bir kavramdır. Olumlu düşünmek denince her şeyin iyi tarafını görmek anlaşılıyor. Ancak durum böyle değildir. Durumları ve olayları oldukları gibi değerlendirmek, onlara sahip olmadıkları anlamları yüklememek ve olanı kabul etmek olumlu düşünmektir. Her ne yaşanıyorsa olması gerektiği içindir, bunu anladığınızda olaylara bakış açınız değişecek ve içsel olarak huzurlu hissetmeye başlayacaksınız.
Olumlu düşünebilmek için hem kendinizi hem de karşı tarafı suçlamayı bırakmanız gerekir. Kendinizi tanıdıkça bilinçaltınızda bastırdığınız yanlış tanımlamaları ve kodlamaları yok edecek ve yerlerine sevgiyi koyacaksınız. Bir zincirin halkaları gibi olumlu düşündükçe daha çok sevecek, daha kolay affedecek, yargılamayacak ve şefkatli olacaksınız.
Sonuç olarak insanın tekamül yolculuğu bir hayat boyu devam eder. Kazanılacak erdemler yaşamın tüm alanlarını etkilediği için devamlı bilinçlilik hali gereklidir. Kişiler, dış dünyadan kopmadan ve soyutlanmadan içlerine dönmeli ve farkındalık kazanmalıdırlar.