Akronim ve Eponim Nedir?
Akronim ve eponim nedir? Tıbbi terminolojide akronim ve eponim ne demektir ve örnekleri nelerdir?
Akronim nedir?
Akronim sözcüğü genellikle Tıbbi Terminolojide kullanılsa da bütün bilim dallarında çok sık kullanılan bir tanım yöntemidir. Kelime anlamı olarak Türkçe'de ki karşılığı kısma ad demektir. Günümüzde birçok alanda bazı kavramlar birden fazla kelime ile ifade edilmektedir. Bütün bilim dallarında hatta herhangi bir meslek dalında bu durum ile karşılaşabiliriz. Örneğin TBMM kısaltması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kısaltmasıdır. Tıp terimlerinde akronim kullanımına diğer bilim dallarından daha çok rastlıyoruz.
Akronim birden fazla kelime ile ifade edilen bir kavramın sözcük baş harflerinin kısaltılarak kullanılmasıdır. Örneğin VKİ kullanımı Vücut Kitle İndeksinin kısaltmasıdır. BT Bilgisayarlı Tomografinin kısaltmasıdır. USG Ultrasonografi sözcüğünün kısaltmasıdır. Bu şekilde ki kullanımlara yüzlerce örnek verebiliriz.
Tıp Teriminde Tıbbi Terminolojide Akronim Nedir?
Tıp literatüründe bazı kavramlar birden çok kelime ile ifade edilmektedir. Tıbbi terminolojide bir kavramı ifade eden birden çok sözcüğün baş harfleri kısaltılarak kullanılır. Aslında bu kısaltmalar kendi içinde bütün yeni bir kelime var etmiştir. Her ne kadar kısaltmanın açılımı gerçek kavramı ifade etmiş olsa da baş harflerinden oluşan yeni kısaltma kelimesi yeni bir kelime olarak karşımıza çıkmaktadır.
Örneğin BT kısaltması bilgisayarlı tomografi tanımının kısaltması olarak karşımıza çıkmaktadır.
Tıbbi Terminolojide Örnek Akronim Kısaltmaları
- UV : Ultraviyole
- DM: Diabetes Mellitus
- IVP: İntravenöz Pyelogram
- EKG: Elektrokardiyografi
- VKİ: Vücut Kitle İndeksi
Eponim Nedir?
Tıbbi terminolojide bazı kavramların bir kişinin veya bir mekanın bir yerin ismi ile anılmasına eponim denir.
Örneğin bir hastalık ismim, bir belirti bulgu, tıbbi ya da cerrahi bir alet yapılan herhangi bir test ya da bir sendrom herhangi bir kişinin özel ismi ile anılabilir. Bu durumun genellikle sebebi kişi tarafından yapılan buluş neticesinde olmaktadır. Örneğin herhangi bir hastalığı bulan kişi bu hastalığa kendi ismini verebilir. Ya da tıp literatürüne bu hastalığı bulan kişinin ismi ile geçebilir. Tıp literatüründe bu duruma genellikle kişinin soy isminin konulması şeklinde karşılaşıyoruz.
Bu kullanıma en güzel örnek Behçet hastalığını bulan ünlü Türk profesör Hulusi Behçet'in ismini verdiği Behçet Hastalığıdır.
Eponim Örnekleri
- APGAR skoru :Virginia Apgar isimli bir doktor tarafından bulunan yenidoğan bebeklerin 1. ve 5. dakikalarda değerlendirilmesinde kullanılan bir skordur.
- Fallopian tüpü
- Down sendromu:ilk kez İngiliz hekim John Langdon Down tarafından tanımlanmıştır.
- Wirsung kanalı,
- Fanconi anemisi
- Cushing sendromu
- Bowman kapsülü : Sir William Bowman tarafından isimlendirilen bir kavramdır.
- Parkinson hastalığı: 1817 yılında James Parkinson isimli bir İngiliz doktor tarafından tanımlanan bir hastalıktır.