Empati Nedir? Karşı Tarafın Empati Kurduğunu Nasıl Anlarsın?

Kıymetli okurlarımız,

Yine çok önemli bir konu ile sizlerle birlikteyiz. Bir çok detayından bahsedeceğimiz Empati konusu gerek aile düzeni ve gerekse toplumsal dinamikler için açısından çok önem arz eden kişisel hassasiyet algısı. Bu duygunun geliştiği bireylerin sosyal çevredeki azlığı elbet kişilerine zarar verebilir. Ancak toplumsal bir algı olarak bir empatinin gelişmesi mevcut toplumun insaniyet seviyesini daha zirvelere taşına bir durumdur aslında.

Öncelikle şu son dönemde sıkça aranan sıcak empati ve soğuk empati kavramlarını irdelemek istiyoruz.

Soğuk empati nedir: Soğuk Empati, empatinin erişilemezlik durumlarında ortaya çıkan engelleri aşma girişimidir. Öznelerin zihinsel durumlarının, iç gözlem ve söz konusu zihinsel durumların kabul edilen dil ve kültürel çerçeveler, sözcükler ve bağlamlar içinde sınıflandırılmasına dayalı olarak karşılaştırılmasını gerektirir.

Sıcak empati ise: Soğuk Empatiye verilen duygusal tepki.

Empati Nedir, Empati Kurmak Ne Demektir?

Empati, duygudaşlık veya eşduyum olarak da adlandırılan bir kavramdır. Kelime anlamı açısından bakıldığında çok kolay bir duygu gibi görünse de karşılaşıldığında bu duyguyu hissetmek hiçte o kadar kolay olmaz.

Empati kısaca, kaşımızdaki kişinin yaşadıklarını anlamak, kendimizi onun yerine koyarak düşünmek, onun duygu durumunu paylaşmak ve hissettiklerini bir nebze de olsa anlamaya çalışmak olarak özetlenebilir.

Konumuzun daha en başında sizlere hemen bir empati örneği vereceğiz:

Örnek bir empati kurgusu:

Ali çok sevdiği arkadaşıyla buluştu. Arkadaşıyla çay kahve içmeye başladılar. Arkadaşı anlattı, Ali dinledi. Arkadaşı o gün borsada 50 bin tl kaybetmiş olduğunu söyledi. Ali borsadan anlamamasına rağmen önce arkadaşının borsada neden kaybettiğini anlamaya çalıştı. Ardından arkadaşına kaybettiği miktarın onun için ne kadar önemli olduğunu sordu? Kaybettiği miktarı yerine nasıl koyabileceğini ve aile içerisinde huzur bozulmasına sebep olup olmadığını öğrendi. Sonunda Ali arkadaşının kaybettiği para için çok üzgün olduğunu öğrendi. Arkadaşının bu durum karşısındaki duygularını ve hislerini anlaması bir empati örneğidir.

Not: Daha çok soru sormasının 2 amacı vardır. Karşıdakiyle empati kurduğunu göstermek ve konuyu daha iyi anlamak. Empati yapmanın en iyi yolu soru sormaktır.

Not: Eğer Ali arkadaşının bu durumunu anlamayla kalmayıp aynı zamanda onun gibi üzülüyorsa bu da sempati olarak ele alınır.

Empati Nasıl Kurulur?

Empati kurmak için şu üç ana kurala uymak gerekir. Bunlar;

1-Karşımızdaki kişinin yerine tam anlamıyla kendimizi koyabilmek ve olaylara onun gözüyle bakarak tarafsız bir şekilde değerlendirmek.
2-Karşımızdaki bireyin neler hissettiği noktasında tüm duygu ve düşüncelerini iyi analiz ederek doğru yönden değerlendirmek ve gerçek anlamıyla hissedebilmek.
3-Karşımızdaki kişinin tüm duygu ve düşüncelerini anladığımızı ona hissettirerek doğru bir şekilde ifade etmek.

Empati Kurma Becerisi Nasıl Kazanılır?

Birçok kişi empati duygusunun doğuştan geldiğini ve sonradan kazanılmasının çok zor olduğunu düşünmektedir. Hâlbuki uzmanlar bu duygunun oldukça kolay bir şekilde sonradan da kazanılabileceğinin altını çiziyor. Empatinin kazanılması için;

Karşımızdakileri daha iyi anlamak için açık uçlu sorular yönelterek. Böylece karşımızdaki kişinin neler hissettiğine dair belli başlı ipuçları elde ederiz ve kendimize neler hissetmiştir, ne düşünmüştür gibi soruları sorarak birkaç dakika düşünerek empati kurmaya çalışırız.
Yargılama sürecini yavaşlatmak ve mümkünse yargılamadan vazgeçmek
Azami oranda hareket ederek ve yorumda bulunarak
Geçmişten ders çıkarılması ve son olarak da olayları doğal akışına bırakarak bu duygu kazanılabilir.

Empatinin Faydaları Nelerdir?

Empatinin faydaları arasında en önemlisi insanın merhamet duygusunun gelişmesine yardımcı olmasıdır. Özellikle kişisel gelişim anlamında oldukça önemli bir yere sahip olan bu olgu, toplumların huzuru ve refahı içinde vazgeçilmez duygulardan biridir. Bu duygunun bireylere sağladığı faydalar şunlardır:

Başkalarını anlama yetimizi kuvvetlendirir.
Sosyal ilişkilerin güçlenmesini sağlar.
Kişilerin ego, kibir ve kişisel hırs gibi duygulardan arınmasını kolaylaştırır.
Bireylerin tarafsız ve objektif olarak hareket etmelerini sağlar.
Başkalarına yardım etmenin önü açar ve kolaylaştırır.
Negatif düşüncelerden kurtulmaya yardımcı olur.
Hem kendimizin hem de karşımızdaki kişilerin yaşadığı sorunlarla başa çıkılmasına yardımcı olur.
Çevremizdeki kişiler tarafından daha fazla sevilir ve saygı duyuluruz.
Kişiler arasındaki huzurun, mutluluğun ve refahın daha fazla yaşanmasını sağlar.

Empati Kurmak Neden Önemli?

Empati kurmak hem kişilerin hem de toplumun temel gereksinimlerinden biridir. Bu duygunun geliştiği bir toplumda huzursuzluk ve kargaşa olayları pek yaşanmaz. İnsanların refahı, rahat bir çevrede yaşayabilmek ve huzurlu bir hayat sürebilmek için karşı tarafı anlama becerisi olan bu duygunun önemi çok büyüktür.

Özellikle çocukların yetiştirilmesinde ve eğitiminde bu duygunun yer edindiği bir aile ve çevrenin varlığı büyük bir önem arz eder. Bu şekildeki algılarının varlığı gelişmiş anne babaların çocukları da sağlıklı ve merhametli birer birey olarak yetişecek ve dolayısıyla sağlıklı bir toplumun oluşumu kolaylaşacaktır.

Empati Yapabilmek İçin Neler Gerekli?

Empati kurabilmek için bazı özelliklere sahip olunması gerekir. Bunlar;

Öncelikle çok iyi bir dinleyici olmak, empati kurmanın ilk şartıdır diyebiliriz. Eğer dinlemeyi bilirseniz ve karşınızdaki kişiye de bunu hissettirebilirsiniz, onun durumunu daha iyi anlayabilir ve böylece ona daha kolay destek olabilirsiniz.
Empati kurmanın ikinci şartı ise sabırdır. Karşınızdaki kişiyi sabırla dinlediğinizde sinirlenmez ve daha ılımlı davranırsınız. Böylece iletişim gücünüz daha da güçlenir.
Yapılan psikoloji araştırmalar neticesinde, sıcak kanlı, güler yüzlü ve samimi kişilerin empati duygularının daha fazla geliştiği yönündedir. Bu nedenle bu kişilik özelliklerine sahip olan kişilere insanlar daha fazla güven duygusu besleyerek sorunlarını daha rahat ifade etmektedir.

Empati Yeteneği En Fazla Kimlerde Bulunur?

Yapılan bilimsel araştırmalar göstermiştir ki; empati duygusunun en fazla bulunduğu kişiler bebeklerdir. Bunun nedeni, bebeklerin yetişkinlere göre duygu paylaşımı ve becerisinin daha güçlü olmasıdır. Kişiler, bebeklik döneminde sonra gösterdikleri gelişim evrelerinde yavaş yavaş empati duygularını kaybetmeye başlarlar ve tekrar empati yeteneğini geri kazanabilmeleri için belli bir çaba içine girmeleri gerekmektedir.

Kimlerde Empati Kurma Özelliği Bulunmaz?

Empati duygusuna sahip olmayan insanlar bencilleşme eğiliminde çok daha çabuk bulunurlar ve çevrelerinde antipatik olarak değerlendirilirler. Empati olgusuna sahip olmayan kişiler şunlardır:

Bencil kişilik özelliğine sahip olanlarda
Akli dengesi yerinde olmayanlarda
Anti-sosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde
Çeşitli psikolojik problemi olan takıntılı kişilerde ve kişilik çatışması yaşayan insanlarda empati duygusunun gelişmediği tespit edilmiştir.

Empati Kurmanın Zararları Var mı yada Ne Gibi Zararları Söz Konusu?

İnsani bir duygu olan empati, çoğu zaman bazı kişiler tarafından suiistimal edilebilmekte ve bazı kişiler tarafından da acizlik olarak nitelendirilmektedir. Önce şunu belirtmek isteriz ki karşınızdaki kişiyi daha iyi anlama becerisi olan bu olgu asla bir acizlik değildir. Ancak bu duyguyu abartmamak gerekir. Aksi halde hem kendimize hem de karşımızdaki kişiye zararlı olabilir.

Şöyle bir örnekle açıklamak gerekirse; diyelim ki iş yerinizde yönetici pozisyonunda görev yapıyorsunuz ve altınızda çalışan kişilere empati duygusuyla davranıyorsunuz. Bu durumda iş yerinizde saygınlığınız artar. Fakat bu duyguda aşırıya kaçarsanız, iş yerindeki kontrolü elinizden kaçırabilirsiniz. Her durumda olduğu gibi bu gibi durumlarda da orta yolu bulmak önemlidir.

Empati yapmanın bir diğer zararı ise, aşırı hassas ve kırılgan mizaca sahip kişilerin karşılarındaki kişilerin durumundan aşırı derecede etkilenerek kendi ruhsal sağlıklarının kötüye gitmesine neden olabilir. Bu nedenle karşımızdaki kişinin yaşadığı sorunu daha soğukkanlı ve objektif olarak değerlendirirsek kendi psikolojimizi de korumuş oluruz.

Empati ve Sempati Arasındaki Farklar Neler?

Günümüzde birçok kişi “sempati”nin ne anlama geldiğini bilmemekte veya empati ve sempati kavramlarını karıştırmaktadır.

Yazımızın başında empatinin, karşımızdaki kişinin tüm duygu ve düşüncelerini anlamak ve hissetmek olduğun belirtmiştik.

Sempati ise, karşımdaki kişinin sahip olduğu tüm duygu ve düşüncelerin aynısına sahip olmak anlamına gelir. Eğer karşımızdaki kişiye sempati duyuyorsak onunla aynı derecede üzülürüz veya aynı şekilde acı çekebiliriz. Yani sampati duyduğumuz kişinin yerine kendimizi koymamıza gerek yoktur. Çünkü aynı ve yandaş duyguları hissediyoruz demektir.

Sempati duygusunu bir örnekle açıklayacak olursak;

Diyelim ki bir yemek davetinde bulunuyorsunuz ve yanındaki akrabalarınızdan biri misafirlerinizin üzerine yanlışlıkla yemek döktü. Bu durumda akrabanızın utandığını fark ederseniz ve onun duygularını anlarsınız, bu empati duymaktır. Ancak akrabanızla birlikte sizde utanırsanız, bu durumda siz sempati duymuş olursunuz. Kısaca sempati duygusu karşınızdaki kişiyle aynı duyguları hissederek özdeşim duymaktı diyebiliriz.